නීල දිගු කෙස් කලඹ..’ බොහෝ සාහිත්‍යකරුවන්ගේ, ගේය පද රචකයන්ගේ ස්ත්‍රී වර්ණනාවට බඳුන් විය. එයින්ම සුන්දර කාන්තාවක් සතුව අලංකාර කේෂ කලාපයක් පැවතිය යුතු බවට අදහසක් පවතී.
තම පෙනුමට කෙස් කලඹින් ලැබෙන අනගි මෙහෙය නිසාම කාන්තාවෝ පමණක් නොව පිරිමි පාර්ශවය පවා හිස කෙස් රැක ගැනීම සඳහා වැඩි උනන්දුවක් දක්වති.
එහෙත් හිසෙහි, හිසකෙස් සම්බන්ධයෙන් ඇතිවන රෝග බොහොමයකි. එම රෝගවලින් ප්‍රධානම හා කරදරකාරීම රෝගයක් වන්නේ හිස්හොරි ය. ඇතැම් අයට මෙය මානසික පීඩනයක් වන තත්ත්වය දක්වාම දුරදිග යන රෝගයකි.
කාන්තා පිරිමි හෝ ලොකු කුඩා භේදයකින් තොරව සෑදෙන හිස්හොරි රෝගය පිළිබඳ ඇතැමුන් පවසන්නේ එය නිට්ටාවට සුව කළ නොහැකි එහෙත් පාලනය කිරීමෙන් යම් සහනයක් ලබා ගත හැකි රෝගයක් බවයි. කෙසේ වුවත් ආයුර්වේදය මඟින් මෙවැනි රෝග සුව කරනුයේ ස්වභාවික ක්‍රමෝපායයන් වලිනි.
හිස්හොරි ලෙස හැඳින්වෙන්නේ ශීර්ෂ චර්මයේ, අපිචර්මයේ සෛල නොකඩවා වර්ධනය වීමත් ඉවත් වීමත් සිදුවීමයි. මෙමඟින් හිස් කබලේ අවලස්සන බවක් මෙන්ම අපිරිසුදු බවක් ද ගෙනදෙයි. විශේෂයෙන් මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති වන්නේ ශීර්ෂ චර්මයේ රුධිර සංසරණය නොමැති වීම හා නොසැලකිලිමත් බව නිසයි.
සාමාන්‍යයෙන් හිස්හොරි වර්ග දෙකකි. එනම්, වියළි හිස්හොරි හා ඉටි ආකාරයට ඇලී ඇති හිස්හොරි (ඤපර බරනඥ චදඤ ඹචයර බරනඥ) වශයෙනි. වියළි හිස්හොරි වලදී හිසකෙස් නිතර කසන හා සුදු පැහැති ඉතා කුඩා පොතු ආකාරයට ගැලවී යන ස්වභාවයක් පවතී.
තෙල් සහිත හිස්හොරි කහ පැහැයෙන් යුතු වන අතර ශීර්ෂ චර්මයේ මියගිය කොටස් සීබම් සමඟ එක් වී හිසෙහි ඇලී පවතිමින් දහදිය දමන අවස්ථාවල දී කැසීම් ඇතිකර ඉතා ලොකු කැබැලි වශයෙන් ගැළවී යයි.
හිස්හොරි පහසුවෙන්ම කෙනකුගෙන් තවත් කෙනකුට බෝවිය හැකිය. පනාව, හෙයා බ්‍රෂ්, තුවාය, කොට්ට උර, ඇඳ ඇතිරිලි වැනි පෞද්ගලිකව භාවිත කළ යුතු භාණ්ඩ පොදුවේ පරිහරණය නොකළ යුතුය.
එමෙන්ම හිස්හොරි සඳහා බාහිරව සිදු කරන බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමයේ ප්‍රතිකාරවලින් මෙය නිට්ටාවට ම සුවකර ගත නොහැකිය. හිස්හොරි වර්ධනය වීම මඟින් මුහුණේ සහ පිට, ගෙල වැනි ප්‍රදේශවල පවා කුරුළෑ ඇති විය හැකිය
