සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා ජනාධිපති වුවහොත් කාන්තාවන් සඳහා සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ දීමට කටයුතු කරන බවට කරන ලද ප්‍රකාශය සම්බන්ධයෙන් විවිධ පාර්ශ්ව විසින් යහපත් මෙන්ම සමච්චලයට පත් කරවන සුලු අදහස් ද විවිධ මාධ්‍ය හරහා ප්‍රසිද්ධ කර තිබේ. සමහර කෙනකු ප්‍රකාශ කළේ “ජාතික ආරක්ෂාව” පසෙක ලා ඒ වෙනුවට “සනීපාරක්ෂාව” කෙරෙහි ප්‍රේමදාස මහතාගේ අවධානය යොමු වීම ඛේදජනක බවයි. තවත් මතයක් වන්නේ මේ ක්‍රියාව සමස්ත ස්ත්‍රී වර්ගයා උපහාසයට, පරිහාසයට නොහොත් නින්දාවට පත් කරන බවකි. තවකකු කියා ඇත්තේ මෙමඟින් ශ්‍රී ලාංකික කාන්තාවන් ලොව කාන්තාවන් අතර, ඉතා පහත් තත්වයකට මෙන්ම නීච නින්දිත තත්වයකට පාත්‍ර කර ඇති බවකි. මෙවන් මැසිවිලි අතර මෙම යෝජනාව කෙරෙහි යහපත් මෙන්ම ශුභවාදීව බලා කරන ලද ධනාත්මක ප්‍රතිචාරද එමටය.
එබැවින් මෙම ප්‍රශ්නය පිළිබඳව වෙනත් රටවල පවතින තත්වයන් ද සැලකිල්ලට ගෙන වඩා පුළුල් දෘෂ්ටියකින් බැලීම වටී. කවුරුත් දන්නා පරිදි සනීපාරක්ෂක තුවා භාවිත කරනු ලබන්නේ මසකට වරක් කාන්තාවන්ට ඇතිවන ශුද්ධ වීමේ අවස්ථාවට උපකාරයක් ලෙසය. විශේෂයෙන් නිශ්චිත විද්‍යාත්මක පදනමක් හා තත්ව පරීක්ෂාවක් යටතේ සුපිරිසිදුව පිළියෙල කරන ලද මෙකී තුවාවල ඇති ගුණාංගය වන්නේ එසේ පිට කරන දෑ මැනවින් උකහා ගැනීමේ ධාරිතාවයි. රෙදිකඩක් භාවිත කිරීමෙන් මෙවන් උකහා ගැනීමේ තත්වයක් බලාපොරොත්තු විය නොහැක්කේ, රෙදි කැබැලි වහා තෙත්වන සුලු බැවිනි. එලෙස තෙත් වූ රෙදි කැබැලිවල ඉක්මනින් පුස් බැ‍ඳෙන අතර, ඉන් කාන්තාවන්ට දැඩි අපහසුතාවක් ඇති කරයි. පුස් සහ බැක්ටීරියා ආසාදනය මඟින් මුත්‍ර මාර්ගය ඔස්සේ ගැබ්ගෙල ප්‍රදාහ රෝගය (Pelvic intlamatory Disease) ඇති කිරීමට හැකියාවක් පවතී.
ශ්‍රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය අංශ විසින් කරන ලද අධ්‍යයනවලදී වාර්තා වී ඇත්තේ නිසි පරිදි සනීපාරක්ෂක තුවා භාවිත කරන කාන්තාවන්ගේ සංඛ්‍යාව සමස්ත කාන්තාවන්ගේ ප්‍රතිශතයක් ලෙස බැලූ විට 30% පමණ වන බවකි. මින් ගම්‍ය වන්නේ සමස්ත වැඩිවිය පැමිණි කාන්තාවන්ගෙන් 70%ක් පමණ වූ පිරිසක් ආර්ථික දුෂ්කරතා මෙන් ම නොදැනුවත්කම නිසා රෙදි කැබලි භාවිත කරන අතර සමහරුන් නිසි ක්‍රමවේදයක් මත සකස් කරන ලද ද්‍රව්‍ය භාවිත නොකරන බවයි.
ලිංගික සහ ගැබ් ගැනීම ආශ්‍රිත සෞඛ්‍යය මෙන්ම ස්ත්‍රින්ගේ ගැබ් ගැනීමේ අයිතිය එක්සත් ජාතීන්ගේ තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්කයන් කරා ළඟාවීමේ අත්‍යවශ්‍ය කරුණු බැව් ලොව පිළිගෙන තිබෙන අතර, එ් මත පදනම්ව ලොව බොහෝ රටවල් කාන්තාවන් සඳහා ලිංගික අධ්‍යාපනය දීමේ වැඩසටහන් මෙන්ම සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ සපයා දීම සඳහා කටයුතු සම්පාදනය කර ඇත. මින් ප්‍රමුඛත්වයක් ගන්නා රටවල් අතර ඕස්ට්‍රේලියාව, මහා බ්‍රිතාන්‍යය, අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, දකුණු අප්‍රිකාව, ටැන්සානියාව, කීනියාව සහ ඉන්දියාවේ ඇතැම් ප්‍රාන්ත නිදසුන් ලෙස සඳහන් කළ හැකිය. අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ නිව්යෝර්ක් නගර සභාව විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන වැඩපිළිවෙළක් යටතේ පාසල් ශිෂ්‍යාවන්ට නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා බෙදා හරිනු ලබයි. අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ මිචිගන් ප්‍රාන්ත රාජ්‍යය විසින් 2016 දී සම්මත කර ලද යෝජනාවකට අනුව සියලුම රජයේ පාසල්වල හා රාජ්‍ය ගොඩනැගිලිවල සනීපාරක්ෂක තුවා අවශ්‍ය වූ විට ඕනෑම කෙනකුට නොමිලේ ලබා ගැනීම සඳහා වැඩපිළිවෙළක් අරඹා තිබේ. තවද ඉන්දියාවේ උත්තර ප්‍රදේශයේ ප්‍රාන්ත රාජ්‍යය මඟින් සියලුම රජයේ පාසල්වල ශිෂ්‍යාවන් සඳහා 2016 සිට ඒ හා සමානව වැඩපිළිවෙළක් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබයි. ඕස්ට්‍රේලියාවේ වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ ද මෙවන් ක්‍රියාදාමයන් ආරම්භ කරනු ලැබුවේ 2019 සිටය. එම ප්‍රාන්තයෙහි කම්කරු පක්ෂය විසින් තරුණ ප්‍රජාව වෙනුවෙන් දෙන ලද මැතිවරණ පොරොන්දුවක් ඉටු කිරීම සඳහා පාසල් ශිෂ්‍යාවන් වෙත නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා නිකුත් කිරීම ඇරඹිණ. ඉදිරි වර්ෂ 4ක් දක්වා කාලය පුරාවට ගණන් බලා තිබෙන පරිදි වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයෙහි නිකුත් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන සනීපාරක්ෂක තුවා සංඛ්‍යාව දශලක්ෂ 113 ක් වෙතැයි බලාපොරොත්තු වේ. මෙවන් වැඩපිළිවෙළක ප්‍රධාන අරමුණ ලෙස වික්ටෝරියා ප්‍රාන්ත රාජ්‍යය විසින් දක්වා ඇත්තේ කාන්තාවන්ට ඇතිවන මාසික ශුද්ධිය පිළිබඳව පවතින අයහපත් දැක්ම (stigma around menstruation) සඳහා වූ ප්‍රතිවිරුද්ධ ක්‍රියා මාර්ගයක් ලෙසත්, දුප්පත්කම නිසා සනීපාරක්ෂක තුවා සඳහා මුදල් වැය කළ නොහැකි ශිෂ්‍යාවන්ගේ පාසල් නොපැමිණීමෙන් ඔවුන් වළක්වා ගැනීම සඳහාත් බවයි. මේ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකාශයක් කරන ප්‍රසව හා නාරි රෝග පිළිබඳ රාජකීය ඕස්ට්‍රේලියානු හා නවසීලන්ත වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ බර්නදෙත්තා වයිට් මහත්මිය පවසා ඇත්තේ මේ ක්‍රියාමාර්ගය වූ කලි අතිශය වැදගත් මෙන් ම පාසල් නිවාඩු කාලය තුළ ඇති වන අවශ්‍යතා කෙරෙහි ද අවධානය යොමු කර ඇති බැවින් එය අගය කළ යුතු බවයි.
2011 වර්ෂයේ දී දකුණු අප්‍රිකාවේ එවකට හිටපු ජනාධිපති ජේකොබ් සූමා මහතා ජාතිය අමතා කරන ලද කතාවකදී කාන්තාවන් සඳහා සනීපාරක්ෂක තුවා ලබාදීමේ ඇති වැදගත්කම පිළිබඳ දැඩි අවධානය යොමු කරන ලදී. දස ලක්ෂ 58ක් පමණ ජනගහනයක් ඇති දකුණු අප්‍රිකාවේ මින් හරි අඩක්ම ස්ත්‍රීන් වන අතර, මුළු ජනගහනයෙන් හරි අඩක් පමණ දරිද්‍රතාවෙන් පෙළෙති. එබැවින් සූමා විසින් කරන ලද ප්‍රකාශයෙන් පසුව සමස්ත සමාජය තුළ ප්‍රබල මෙන් ම ව්‍යාප්ත වූ සමාජ කතිකාවතක් බිහි විය. දකුණු අප්‍රිකාවේ විවිධ ප්‍රාන්තයන්හි නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා බෙදා දීමේ විවිධ වැඩපිළිවෙළවල් බිහිවූ අතර, 2011 පටන් “ඔසප් සඳහා වූ ජාතික දිනයක්” පවත්වා ගෙන එනු ලැබේ. එදින රටපුරා ඇති විවිධ සංවිධාන මඟින් සෞඛ්‍යය හා සනීපාරක්ෂාව සඳහා අරමුණු කරගත් දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් පවත්වනු ලැබේ.
ලොව බොහෝ රටවල සනීපාරක්ෂක තුවා දේශීය වශයෙන් භාණ්ඩ බදුවලට යටත් වන අතර, එකී භාණ්ඩ බදු තත් ද්‍රව්‍ය වලින් ඉවත් කරන ලෙසට බටහිර යුරෝපා රටවල ප්‍රබල ජනමතයක් ගොඩ නැගෙමින් පවතී. යුරෝපීය ආර්ථික ප්‍රජාවට අයත් රටවල් අතරේ ද දේශීය බදු ඉවත් කරන ලෙස ඉල්ලා සිදු කරන ප්‍රබල ජනමතයක් ගොඩනැගෙමින් පවතී. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මහා බ්‍රිතාන්‍ය රජය එංගලන්තය තුළ පිහිටි සියලුම රාජ්‍ය පාසල්වල ශිෂ්‍යාවන් සඳහා නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා නිකුත් කිරීම 2020 සිට ආරම්භ කිරීමට තීරණය කර ඇත. ස්කොට්ලන්තය විසින් 2017 සිට අඩු ආදායම් ලබන කාන්තාවන් සහ පාසල් ශිෂ්‍යාවන් සඳහා නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා බෙදා හැරීම ආරම්භ කර ඇත.
කිනියානු ජනාධිපති උහුරු කිනියාටා මහතා විසින් 2017 වසරේදි අත්සන් කරන ලද මූලික අධ්‍යාපන (සංශෝධන) පනත මඟින් “වෙනත් දේවල් අතර, සියලුම පාසල් ශිෂ්‍යාවන් සඳහා නොමිලේ සනීපාරක්ෂක තුවා ලබාදීමේ වැඩපිළිවෙළ” නීතිගතකොට හඳුන්වා දෙනු ලැබීය.
ඉහතින් දැක්වූ ලොව පුරා සිදුවෙන සිද්ධි දාමයන්ගෙන් පෙනී යන්නේ කාන්තාවන්ගේ මාසික ශුද්ධිය හා බැඳී පවතින සෞඛ්‍යය හා සනීපාරක්ෂක ගැටලු සම්බන්ධයෙන් වඩා සුවිශේෂී අවධානයකින් හා අවබෝධයකින් රටරටවල ජනතාව මෙන්ම සමාජ ක්‍රියාකාරින්ද දේශපාලකයන්ද ක්‍රියා කරන බවයි. මේ සම්බන්ධයෙන් කතා කිරීම, අදහස් – උදහස් ප්‍රකාශ කිරීම හෝ ක්‍රමවත් පරිදි අවධානය යොමු කිරීම සම්බන්ධයෙන් පවත්නා දුර්මත එනම් ලැජ්ජාව, අශීලාචාර විෂයකැයි නොසලකා හැරීම, කාන්තාවන්ට පමණක් සීමා වූ රහසිගත දෙයකැයි සලකා ප්‍රසිද්ධ කිරීමෙන් වැළකී සිටීම වැනිදෑ වලින් විනිර්මුක්තව නිදහසේ විවෘතව සමාජ අවශ්‍යතාවක් ලෙස සැලකීම වැදගත් බවයි. මේ වූ කලී සමාජ සාධාරණත්ව, මානව වර්ගයාගේ තිරසාර වූද නිරෝගි වූද පැවැත්ම මෙන්ම අයිතිවාසිකම් තහවුරු කිරීම අරභයා යොමු වූ ක්‍රියාවක් වන්නේය.
ලේඛකයා හිටපු තානාපතිවරයකු මෙන්ම විශ්‍රාමික රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨතම පරිපාලන නිලධාරියෙකි.
